Autyzm nie jest chorobą, to zaburzenie, niepełnosprawność, której nie widać gołym okiem. Choć obejmuje około 1% populacji, a na jego temat funkcjonuje wiele mitów. W rozmowach o autyzmie z reguły można spotkać się z wyobrażeniem cichego, uzdolnionego dziecka, które nie jest w ogóle zainteresowane zabawą z innymi dziećmi. W rzeczywistości spektrum autyzmu to różne zachowania polegające na odmiennych mechanizmach lub przyczynach powodujących trudności rozwojowe. Do spektrum autyzmu zaliczony jest również zespół Aspergera, będący łagodną formą autyzmu (wysoko funkcjonujący). Osoby, zmagające się z autyzmem mają problemy z komunikacją, interakcjami społecznymi czy ograniczoną liczbą zainteresowań. Reagują one inaczej na bodźce niż pozostali. Dotyka to wszystkich sfer: społecznej, emocjonalnej i poznawczej. Kiedy dostarczamy za dużo bodźców, pojawia się problem z ich przetworzeniem. Możemy powiedzieć, że spektrum autyzmu to odmienny sposób rozwoju.

​

       Osoby z autyzmem mają swój sposób na uspokojenie się: stimują, wykonują ruchy powtarzające się, które dla nas mogą wydawać się dziwne i niedorzeczne. Mają swoje powtarzalne zachowania i rytuały. Nie lubią zmian, preferują stabilność, ponieważ czują się bezpiecznie w tym, co już znają. Unikają bodźców, nad którymi mogą nie zapanować. Próbują kontrolować rzeczywistość i porządkować panujący wokół nich chaos. Przykładem jest układanie przedmiotów według kolejności (np. literki alfabetu, cyfry) lub cechy (koloru czy wielkości). Bodźce nie tylko ich drażnią, ale także wzbudzają zainteresowanie oraz zachwyt; np. migoczące światło, błyszczące lub wirujące przedmioty, dźwięki, zapachy czy struktury, które można dotknąć. Bardzo często mają pasje, w które angażują się całym sercem. Spędzają długie godziny poznając temat swoich zainteresowań, dzięki temu zdobywają obszerną wiedzę. Mogą mówić godzinami o swojej dziedzinie zainteresowań. Często zwracają uwagę na szczegóły, których inni nie dostrzegają i są nimi zafascynowane. Kiedy czymś się zajmują, potrafią skupić się tak bardzo, że są jakby w transie. Koncentrują się na wybranych elementach otoczenia. Wtedy zawęża się ich świadomość i zmniejsza wrażliwość na bodźce, co powoduje brak kontaktu ze światem zewnętrznym. Żeby autystyk nas zrozumiał, musimy unikać przenośni, sarkazmu, metafor, wypowiedzi wieloznacznych, przysłów i powiedzeń. Dla osoby z autyzmem mogą one być niezrozumiałe lub odebrane dosłownie. Mówmy konkretnie, czego oczekujemy. Używajmy prostych i krótkich zdań. Z potoku usłyszanych słów może skupić się na jednym i kojarzyć z zupełnie czymś innym. W efekcie zacznie mówić zupełnie nie na temat. Autystycy powtarzają zasłyszane słowa (tak zwane - echolalia). Niektórzy nie mówią wcale. Mają trudności z odczytywaniem emocji z twarzy oraz w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktu wzrokowego. Dziecko z autyzmem bardzo ciężko nauczyć patrzenia w oczy, nie rozumie mimiki i gestów. Brak wskazywania palcem jest dodatkowym utrudnieniem. Dziecko nie powie ani nie pokaże, o co mu chodzi, dlatego w bezsilności komunikowania się często okazuje frustrację.

​

       Znamy uczucie wstrętu, odrazy. Przeszkadza nam, kiedy lepią się ręce, dotkniemy czegoś śliskiego, metka od ubrania uwiera nas, sweter drapie skórę, jasność razi oczy, hałas drażni uszy, czy zapach nie do zniesienia. Wyobraźmy sobie, że jesteśmy kimś w rodzaju „supermana” odbierającego dużo mocniej niż inni dźwięki, które go otaczają. Wtedy usłyszymy głosy wszystkich wokół, stawiane przez nich kroki, żucie gumy, picie napoju przez słomkę, jeżdżące samochody, tykanie zegara, każdą kroplę kapiącą z kranu. Istny harmider. Jak sobie z nim radzimy? Otóż możemy zatkać sobie palcami uszy, kuląc się, ale też niekiedy nie wytrzymując napięcia, zaczynamy krzyczeć. Zdarza się tak przecież. I właśnie nasi „superbohaterowie” w ten sposób reagują. Często własnym krzykiem usiłują zagłuszyć hałas, który ich otacza, w którym wręcz toną. Słysząc ten konglomerat dźwięków, nie wiedzą, na którym z nich się skupić, dlatego nawet nie dociera do nich, że coś mówimy. W dodatku mocniej odczuwając pozostałe bodźce: dotyk, zapach czy refleksy świetlne, w analogiczny sposób reagują na nie, wyzwalając mechanizmy obronne. Autystycy bywają nie tylko przebodźcowani, ale również i niedobodźcowani. Szukają wtedy dodatkowych bodźców np. mocniejszego uścisku. Czy z taką wrażliwością sensoryczną mają szansę rozwijać się jak inne dzieci? Jeśli trzymamy małe dziecko na ręku, które otwartą dłonią uderza nas w twarz, to wiemy, że ono nie bije, tylko pragnie dotknąć naszej twarzy i nie ma zamiaru robienia krzywdy.  W rzeczywistości w ten sposób poznaje dotyk i uczy się głaskać po twarzy. Podobnie zachowuje się autysta, chcąc pobawić się z innym dzieckiem. Fakt, że złapie inne dziecko za ramię trochę mocniej, nie znaczy, że jest agresywny. On nie wie, że to boli. Potrzebuje więcej czasu i pracy, żeby to zrozumieć. Natomiast informacja zwrotna, którą dostaje od świata, niejednokrotnie zamyka go na kontakty z otoczeniem.

​

       Każdy rodzic pragnie, aby jego dziecko w dorosłości funkcjonowało samodzielnie. Nie sposób opowiedzieć ile godzin i kosztownych terapii trzeba, aby stymulować bodźce, nauczyć prawidłowych reakcji. Trwa permanentna walka o to, by dziecko rozwijało się najlepiej, jak to możliwe. Doprawdy wiele trzeba cierpliwości i poświęcenia, aby wychować młodego autystę. Ludzie postronni nie zawsze zdają sobie z tego sprawę. Wiedzą o tym właściwie tylko jego rodzice i bliscy. Nieprzespane noce, krzyki, płacz czy nocna zabawa, które czasami słyszą sąsiedzi za ścianą. Rodziny wychowujące dzieci z autyzmem, muszą borykać się z różnymi reakcjami ze strony otoczenia. Uwaga typu „proszę uspokoić dziecko” jest tak samo niedorzeczna, jak powiedzenie do inwalidy na wózku „proszę wstać i chodzić”. Do inwalidy raczej nikt, by tak nie powiedział. Czemu? Ponieważ wiemy, że nie może wstać. Również dziecko autystyczne nie jest w stanie wykonać naszego polecenia i mimo, że pozornie wydaje się rozpieszczone lub niegrzeczne, jest to związane po prostu z omawianym wcześniej mechanizmem jego funkcjonowania. Nie oznacza to, że rodzic jest złym wychowawcą. Dlatego rodziny dzieci z autyzmem, by unikać przykrych sytuacji, często podejmują decyzje o izolacji, co prowadzi z kolei do swego rodzaju samo wykluczenia społecznego.